Türklerin büyük bir çoğunluğu, yetersiz uyku, hareketsizlik veya aşırı yeme gibi en az bir sağlıksız alışkanlıkla mücadele ediyor. Bu alışkanlıkları bırakmak istemek kolay olsa da, uygulamaya gelince işler genellikle zorlaşıyor. Peki, neden kötü alışkanlıklarımızdan kurtulmak bu kadar zor? Ve bu durumu nasıl değiştirebiliriz?

Alışkanlıkların Gücü ve Beynimiz Davranış bilimci Wendy Wood'un araştırmalarına göre, kötü alışkanlıkların kökü, beynimizdeki otomatik tepkilere dayanıyor. Belirli bir durum veya ortam, otomatik olarak bir davranışa yol açabiliyor. Örneğin, eve geldiğinizde direkt olarak koltuğa oturup televizyonu açmak gibi. Bu otomatik tepkiler, zamanla alışkanlık haline geliyor ve değiştirmeleri oldukça zorlaşıyor.

Kötü Alışkanlıklardan Kurtulmanın Üç Adımı

Wood, bu otomatik tepkileri kırmak için üç temel adım öneriyor:

1. Yeni Bir Ödül Sistemi Oluşturun Kötü alışkanlıklar genellikle bize kısa vadeli bir ödül sunar. Örneğin, sigara içmek stresinizi azaltabilir veya bir tatlı yemek sizi mutlu edebilir. Bu nedenle, kötü alışkanlığı bırakmak için öncelikle bu ödülü başka bir şeyle değiştirmeniz gerekiyor. Ödülünüzü belirleyin: Örneğin, sigarayı bırakmak istiyorsanız, her sigara içmediğiniz gün kendinize küçük bir ödül verebilirsiniz. Bu ödül, yeni bir kitap almak, sıcak bir banyo yapmak veya arkadaşınızla vakit geçirmek gibi olabilir. Ödülünüzü zamanlayın: Ödülünüzü düzenli olarak ve küçük adımlar halinde vererek kendinizi motive edebilirsiniz. Ödülünüzü keyifli hale getirin: Ödülünüz, kötü alışkanlığınızın verdiği hazdan daha fazla keyif vermelidir.

2. Bağlam İpuçlarınızı Değiştirin

Kötü alışkanlıklarımız genellikle belirli yerler veya durumlarla ilişkilendirilir. Örneğin, her akşam işten eve dönerken aynı yoldan geçerek bir fast-food restoranına uğruyorsanız, bu yol sizin için bir tetikleyici olabilir.

Rotanızı değiştirin: Farklı bir yol deneyerek, eski alışkanlığınızı tetikleyen ipuçlarından uzaklaşabilirsiniz.
Ortamınızı düzenleyin: Örneğin, evde atıştırmalık yiyecekleri göz önünde bulundurmak yerine onları dolabin en üst rafına yerleştirebilirsiniz.
Yeni bir rutin oluşturun: Eski alışkanlığınızı tetikleyen durumları yeni ve daha sağlıklı aktivitelerle değiştirmeye çalışın.

3. Sürtünmeyi Artırın

Kötü alışkanlıkları daha zor hale getirmek için sürtünmeyi artırabilirsiniz. Bu, alışkanlığınızı uygulamayı zorlaştıracak engeller oluşturmak anlamına gelir.

Erişimi zorlaştırın: Örneğin, sigara içmek istiyorsanız, sigaralarınızı erişimi zor bir yere saklayabilirsiniz.
Çevrenizi değiştirin: Evinizde veya iş yerinizde, kötü alışkanlığınızı tetikleyen nesneleri veya durumları ortadan kaldırın.
Destek alın: Ailenizden veya arkadaşlarınızdan destek alarak, bu zorlu süreçte yalnız kalmazsınız.
Unutmayın: Kötü alışkanlıkları kırmak zaman ve sabır gerektiren bir süreçtir. Başarısız olsanız bile pes etmeyin ve farklı stratejiler deneyin. Kendinize karşı sabırlı olun ve küçük adımlarla ilerleyin.

Kötü alışkanlıklar, beynimizin otomatik tepkilerine dayanır. Ancak, bu tepkileri değiştirmek mümkündür. Yeni bir ödül sistemi oluşturmak, bağlam ipuçlarını değiştirmek ve sürtünmeyi artırmak gibi basit adımlar, kötü alışkanlıkların üstesinden gelmenize yardımcı olabilir. Unutmayın, sağlıklı bir yaşam için en önemli yatırımlardan biri, kendi kendinize yapacağınızdır.